Czy słyszeliście o latte matcha o wyjątkowym smaku i kolorze lub o zielonych koktajlach z dodatkiem proszku z tej herbaty? Może trafiliście na ciekawostki o matchy, ale wciąż nie odważyliście się wprowadzić jej do swojej kuchni i serca? W takim razie zapraszamy do poznania korzyści i właściwości herbaty matcha oraz do spróbowania tego cudu natury, pielęgnowanego przez człowieka.
Czym jest matcha?
Popularna herbata matcha (wymawiana „macia“) często kojarzona jest z kulturą japońską, jednak w rzeczywistości pochodzi z Chin. Jej początki sięgają czasów dynastii Tang – VII–X wieku naszej ery. Uważa się, że to właśnie buddyjscy mnisi jako pierwsi zaczęli mielić liście herbaty już w VI wieku.
Później matcha była szeroko wykorzystywana podczas japońskich ceremonii herbacianych, aż stała się nieodłączną częścią kultury tego wschodniego kraju. W buddyzmie zielona herbata oraz matcha są używane do pogłębiania doświadczenia medytacji, a dzięki licznym korzyściom zdrowotnym matcha jest dziś uznawana za zdrowszą alternatywę dla kawy.
Jak powstaje herbata matcha?
Matcha wytwarzana jest z Tencha – zielonych, niepokruszonych, specjalnie przetworzonych liści herbaty chińskiej (Camellia sinensis). Krzewy herbaciane są osłaniane siatkami lub matami. W zależności od rodzaju i jakości matchy czas zacieniania różni się – na przykład ceremonialna matcha jest osłaniana na 3–4 tygodnie, natomiast matcha kulinarna (culinary grade) często nie jest zacieniana wcale.
Dzięki zacienianiu w liściach gromadzi się więcej cennych mikroelementów, a sam napój zyskuje intensywniejszy, bardziej unikalny smak. Po zbiorach liście są poddawane działaniu pary wodnej i suszeniu, oddzielane od łodyżek, a następnie mielone na drobny proszek – tak powstaje gotowa do spożycia herbata matcha.
Korzyści płynące z picia herbaty matcha
Korzyści zdrowotne herbaty matcha są stopniowo potwierdzane również w badaniach naukowych. Związki biologicznie aktywne obecne w tej herbacie pozytywnie wpływają na ludzki organizm. Matcha jest ceniona jako napój bogaty w antyoksydanty, wykazuje właściwości antybakteryjne, może wspierać walkę ze stanami zapalnymi, wpływać korzystnie na prawidłowe funkcjonowanie układu krążenia, pomagać w utrzymaniu równowagi układu nerwowego i nie tylko.
Doskonałe źródło antyoksydantów
Herbata matcha zawiera katechiny – naturalne związki o działaniu antybakteryjnym i silnych właściwościach antyoksydacyjnych, które powstają w liściach herbaty. Szacuje się wstępnie, że filiżanka matchy może zawierać nawet 3–10 razy więcej antyoksydantów niż tradycyjna zielona lub czarna herbata.
Antyoksydanty pomagają organizmowi zwalczać wolne rodniki – wyjątkowo aktywne i niestabilne cząsteczki, które mogą uszkadzać DNA komórek, ich błony oraz inne struktury. Takie uszkodzenia mogą prowadzić do rozwoju chorób przewlekłych, nowotworów, a także do przedwczesnego starzenia się organizmu.
Dlatego antyoksydanty zawarte w herbacie matcha wspierają odporność, chronią organizm przed negatywnym wpływem wolnych rodników, a tym samym pomagają zachować zdrowie i młody wygląd.
Niższe ryzyko problemów z krążeniem i sercem
Jedną z często wymienianych korzyści picia herbaty matcha jest jej pozytywny wpływ na układ sercowo-naczyniowy – zawarte w niej katechiny mogą wspierać pracę serca i poprawiać kondycję układu krążenia.
W jednym z reprezentatywnych badań, które rozpoczęto w 1994 roku i prowadzono przez ponad 11 lat, obserwowano ponad 40 tysięcy osób. Badanie analizowało wpływ zielonej herbaty – w tym matchy – na zdrowie uczestników. Każdy z nich codziennie spożywał do 5 filiżanek herbaty.
Naukowcy stwierdzili, że zielona herbata ma korzystny wpływ na układ krążenia, a matcha dodatkowo może pomagać w walce z miażdżycą.
Skuteczniejsza kontrola masy ciała
Dobra wiadomość – matcha doskonale sprawdza się dla osób odchudzających się. Katechiny zawarte w matchy mogą poprawiać metabolizm, wspierać trawienie oraz pomagać w rozkładaniu tłuszczów.
Korzyści z picia herbaty matcha są oczywiste: ma niemal zerową kaloryczność, a jednocześnie dostarcza organizmowi tyle samo energii co kawa. Ponadto herbata ta pomaga zmniejszyć uczucie zmęczenia u osób aktywnych fizycznie oraz sprzyja szybszej adaptacji mięśni do wysiłku.
Pomaga się zrelaksować i poprawia wydajność
Matcha zawiera L-teaninę, która korzystnie wpływa na ośrodkowy układ nerwowy: pomaga redukować lęk i stres, poprawia nastrój oraz efektywność pracy, stymuluje aktywność umysłową, poprawia koncentrację i zdolność skupienia uwagi (co jest szczególnie pomocne również dla osób starszych). Dzięki temu jednocześnie czujemy się czujni i zrelaksowani – potrafimy zarówno intensywnie pracować, jak i zanurzyć się w medytacji.
Pomaga łagodnie obudzić organizm
Podobnie jak w innych rodzajach zielonej herbaty, matcha zawiera stymulant kofeinę (w tym przypadku nazywaną teiną). W herbacie kofeina wraz z innymi związkami (taninami) ma inne właściwości – energia uwalniana jest powoli, bez gwałtownych skoków, a efekt utrzymuje się dłużej. Po wypiciu filiżanki matchy kofeina działa stopniowo, dzięki czemu nie odczuwamy niepokoju ani nerwowości.
W jednym gramie herbaty matcha znajduje się około 20–40 mg kofeiny. Do przygotowania naparu używa się zwykle 1–4 gramów proszku, więc w jednej filiżance matchy jest około 70 mg kofeiny.
Łagodzi dolegliwości układu trawiennego
Herbata zawiera wiele składników, które pozytywnie wpływają na układ trawienny – są to taniny, wapń i katechiny. Taniny mogą łagodzić podrażnienia żołądka i jelit, które wystąpiły w wyniku niewłaściwej diety lub przewlekłych schorzeń. Wapń jest ważny dla prawidłowego działania enzymów trawiennych.
Herbata matcha jest również dobra dla promiennej skóry
Korzyści matchy są dwojakie: zewnętrzne i wewnętrzne. Niektóre składniki tej herbaty zapobiegają starzeniu się skóry, chronią ją przed uszkodzeniami i pozytywnie wpływają na jej koloryt. Za te efekty odpowiadają przede wszystkim katechiny, uważane za silne antyoksydanty. Chronią one skórę przed działaniem wolnych rodników, promieni UV oraz zimna.
Skutki uboczne matchy – jakie mogą być?
Podobnie jak w przypadku wielu naturalnych produktów roślinnych, wprowadzenie matchy do codziennej diety może wiązać się z wystąpieniem skutków ubocznych. Jednak pojawiają się one zazwyczaj tylko przy bardzo dużym i regularnym przedawkowaniu.
Matcha zawiera kofeinę, dlatego najczęstsze skutki uboczne wynikają właśnie z jej nadmiaru. Mogą wystąpić:
- zawroty głowy;
- bóle głowy;
- zgaga;
- biegunka i inne problemy żołądkowe.
Jak przygotować herbatę matcha?
Najprostszy sposób na przygotowanie herbaty matcha to wsypanie do filiżanki pół łyżeczki proszku i zalanie go niewielką ilością gorącej wody podgrzanej do 60–70°C. Następnie napój należy dokładnie ubić, po czym dodać więcej wody. Proszek matcha można także zalać gorącym mlekiem (tradycyjnym lub roślinnym), dodawać do koktajli, kasz czy jogurtów. Więcej świetnych przepisów i zaleceń znajdziesz na naszych stronach: matcha arbata oraz ceremonialna matcha.
Zwróć uwagę, że nie zaleca się picia matchy na pusty żołądek.
Kobiety w ciąży powinny unikać nadmiernego spożycia matchy, gdyż zaleca się im ograniczenie kofeiny. Bezpieczna dawka to 1–2 filiżanki matchy dziennie.
Źródła:
- Antioxidant Properties and Nutritional Composition of Matcha Green Tea
- Green Tea Catechins and Cardiovascular Health: An Update
- Consumption Of Green Tea Associated With Reduced Mortality In Japanese Adults
- Effect of matcha consumption on gut microbiota in healthy Japanese individuals: study protocol for a double-blind crossover interventional study
- Matcha green tea beverage moderates fatigue and supports resistance training-induced adaptation
- Effects of Daily Matcha and Caffeine Intake on Mild Acute Psychological Stress-Related Cognitive Function in Middle-Aged and Older Adults: A Randomized Placebo-Controlled Study
